Taking too long? Close loading screen.
  • Art
  • Atletike
  • Blog
  • Business
  • Contact Us
  • Edukimi
  • Formula 1
  • Futboll
  • Home
  • Home 3
  • Home 4
  • Home 5
  • Home 6
  • Politika
  • Sample Page
  • Shendeti
  • Shkenca
  • Shqiperia
  • Teknologji
  • World
Zeri Popullit
  • World News
  • Shqiperia
  • Kosova
  • Aktualitet
  • Politike
  • Biznes
  • Lifestyle
  • Gossip
  • Art
  • Sport
  • News
    • All
    • Business
    • Politics
    • Science
    • World
    Merkel: Një dimër i vështirë, mutacionet e koronavirusit mund të shkatërrojnë çdo sukses

    Merkel: Një dimër i vështirë, mutacionet e koronavirusit mund të shkatërrojnë çdo sukses

    Braçe : Te ngaterrohet Lyli ne aritmetike eshte normale

    Braçe : Te ngaterrohet Lyli ne aritmetike eshte normale

    Hillary Clinton in white pantsuit for Trump inauguration

    Amazon has 143 billion reasons to keep adding more perks to Prime

    Shooting More than 40 Years of New York’s Halloween Parade

    These Are the 5 Big Tech Stories to Watch in 2017

    Trending Tags

    • Trump Inauguration
    • United Stated
    • White House
    • Market Stories
    • Election Results
  • Tech
    • All
    • Apps
    • Gadget
    • Mobile
    • Startup

    The Legend of Zelda: Breath of the Wild gameplay on the Nintendo Switch

    Shadow Tactics: Blades of the Shogun Review

    macOS Sierra review: Mac users get a modest update this year

    Hands on: Samsung Galaxy A5 2017 review

    The Last Guardian Playstation 4 Game review

    These Are the 5 Big Tech Stories to Watch in 2017

    Trending Tags

    • Nintendo Switch
    • CES 2017
    • Playstation 4 Pro
    • Mark Zuckerberg
  • Entertainment
    • All
    • Gaming
    • Movie
    • Music
    • Sports
    Disa gjëra që do t’ju bëjnë të buzëqeshni në 2021

    Disa gjëra që do t’ju bëjnë të buzëqeshni në 2021

    Rita Ora tregon emocionet që ka përjetuar gjatë koncertit në Tiranë dhe flet për ndryshimet e qytetit

    Rita Ora tregon emocionet që ka përjetuar gjatë koncertit në Tiranë dhe flet për ndryshimet e qytetit

    The Legend of Zelda: Breath of the Wild gameplay on the Nintendo Switch

    macOS Sierra review: Mac users get a modest update this year

    Hands on: Samsung Galaxy A5 2017 review

    Heroes of the Storm Global Championship 2017 starts tomorrow, here’s what you need to know

  • Lifestyle
    • All
    • Fashion
    • Food
    • Health
    • Travel
    Disa gjëra që do t’ju bëjnë të buzëqeshni në 2021

    Disa gjëra që do t’ju bëjnë të buzëqeshni në 2021

    Fëmijët më të suksesshëm, kanë prindër që bëjnë këto 5 gjëra

    Fëmijët më të suksesshëm, kanë prindër që bëjnë këto 5 gjëra

    Që të jeni më të qëndrueshëm gjatë një krize, fokusohuni tek kuptimi, dhe jo lumturia

    Që të jeni më të qëndrueshëm gjatë një krize, fokusohuni tek kuptimi, dhe jo lumturia

    Rita Ora tregon emocionet që ka përjetuar gjatë koncertit në Tiranë dhe flet për ndryshimet e qytetit

    Rita Ora tregon emocionet që ka përjetuar gjatë koncertit në Tiranë dhe flet për ndryshimet e qytetit

    Parfumin e keni hedhur gjithmonë GABIM, zbuloni të fshehtat që duhet t’i dini!

    Parfumin e keni hedhur gjithmonë GABIM, zbuloni të fshehtat që duhet t’i dini!

    Çfarë të bëni kur nuk jeni produktiv…

    Çfarë të bëni kur nuk jeni produktiv…

    Trending Tags

    • Golden Globes
    • Game of Thrones
    • MotoGP 2017
    • eSports
    • Fashion Week
  • Review

    The Legend of Zelda: Breath of the Wild gameplay on the Nintendo Switch

    Shadow Tactics: Blades of the Shogun Review

    macOS Sierra review: Mac users get a modest update this year

    Hands on: Samsung Galaxy A5 2017 review

    The Last Guardian Playstation 4 Game review

    Intel Core i7-7700K ‘Kaby Lake’ review

No Result
View All Result
  • World News
  • Shqiperia
  • Kosova
  • Aktualitet
  • Politike
  • Biznes
  • Lifestyle
  • Gossip
  • Art
  • Sport
  • News
    • All
    • Business
    • Politics
    • Science
    • World
    Merkel: Një dimër i vështirë, mutacionet e koronavirusit mund të shkatërrojnë çdo sukses

    Merkel: Një dimër i vështirë, mutacionet e koronavirusit mund të shkatërrojnë çdo sukses

    Braçe : Te ngaterrohet Lyli ne aritmetike eshte normale

    Braçe : Te ngaterrohet Lyli ne aritmetike eshte normale

    Hillary Clinton in white pantsuit for Trump inauguration

    Amazon has 143 billion reasons to keep adding more perks to Prime

    Shooting More than 40 Years of New York’s Halloween Parade

    These Are the 5 Big Tech Stories to Watch in 2017

    Trending Tags

    • Trump Inauguration
    • United Stated
    • White House
    • Market Stories
    • Election Results
  • Tech
    • All
    • Apps
    • Gadget
    • Mobile
    • Startup

    The Legend of Zelda: Breath of the Wild gameplay on the Nintendo Switch

    Shadow Tactics: Blades of the Shogun Review

    macOS Sierra review: Mac users get a modest update this year

    Hands on: Samsung Galaxy A5 2017 review

    The Last Guardian Playstation 4 Game review

    These Are the 5 Big Tech Stories to Watch in 2017

    Trending Tags

    • Nintendo Switch
    • CES 2017
    • Playstation 4 Pro
    • Mark Zuckerberg
  • Entertainment
    • All
    • Gaming
    • Movie
    • Music
    • Sports
    Disa gjëra që do t’ju bëjnë të buzëqeshni në 2021

    Disa gjëra që do t’ju bëjnë të buzëqeshni në 2021

    Rita Ora tregon emocionet që ka përjetuar gjatë koncertit në Tiranë dhe flet për ndryshimet e qytetit

    Rita Ora tregon emocionet që ka përjetuar gjatë koncertit në Tiranë dhe flet për ndryshimet e qytetit

    The Legend of Zelda: Breath of the Wild gameplay on the Nintendo Switch

    macOS Sierra review: Mac users get a modest update this year

    Hands on: Samsung Galaxy A5 2017 review

    Heroes of the Storm Global Championship 2017 starts tomorrow, here’s what you need to know

  • Lifestyle
    • All
    • Fashion
    • Food
    • Health
    • Travel
    Disa gjëra që do t’ju bëjnë të buzëqeshni në 2021

    Disa gjëra që do t’ju bëjnë të buzëqeshni në 2021

    Fëmijët më të suksesshëm, kanë prindër që bëjnë këto 5 gjëra

    Fëmijët më të suksesshëm, kanë prindër që bëjnë këto 5 gjëra

    Që të jeni më të qëndrueshëm gjatë një krize, fokusohuni tek kuptimi, dhe jo lumturia

    Që të jeni më të qëndrueshëm gjatë një krize, fokusohuni tek kuptimi, dhe jo lumturia

    Rita Ora tregon emocionet që ka përjetuar gjatë koncertit në Tiranë dhe flet për ndryshimet e qytetit

    Rita Ora tregon emocionet që ka përjetuar gjatë koncertit në Tiranë dhe flet për ndryshimet e qytetit

    Parfumin e keni hedhur gjithmonë GABIM, zbuloni të fshehtat që duhet t’i dini!

    Parfumin e keni hedhur gjithmonë GABIM, zbuloni të fshehtat që duhet t’i dini!

    Çfarë të bëni kur nuk jeni produktiv…

    Çfarë të bëni kur nuk jeni produktiv…

    Trending Tags

    • Golden Globes
    • Game of Thrones
    • MotoGP 2017
    • eSports
    • Fashion Week
  • Review

    The Legend of Zelda: Breath of the Wild gameplay on the Nintendo Switch

    Shadow Tactics: Blades of the Shogun Review

    macOS Sierra review: Mac users get a modest update this year

    Hands on: Samsung Galaxy A5 2017 review

    The Last Guardian Playstation 4 Game review

    Intel Core i7-7700K ‘Kaby Lake’ review

No Result
View All Result
Zeri Popullit
No Result
View All Result
Home Lifestyle

Shpirtra të lirë

Zeri Popullit by Zeri Popullit
May 4, 2017
in Lifestyle
0
Shpirtra të lirë
0
SHARES
2
VIEWS
Share on FacebookShare on Twitter

Indianët e Amerikës kishin një shoqëri barazitiste, jetonin në harmoni me natyrën dhe pa para…

Jetonin në një hapësirë shumë të madhe, të egër dhe bujare. Liqene dhe pyje të mëdha, lëndina dhe zona shkretëtirë, vargmale të frikshëm, brigje dhe lumenj. Praktikisht, e gjithë Amerika veriore. Të organizuar në shumë fise, lëkurëkuqtë ishin pak në krahasim me atë territor të paanë, që sot e quajnë ëilderness, ose natyra e egër: afro 10 milionë. Të paktë dhe të lumtur, përpara kontaktit me njeriun e bardhë. Por në mënyrë shumë të ndryshme nga e jona.

Të pasur? Jo, faleminderit

Sa për fillim, kultura e tyre nuk njihte xhelozi apo zili, pasi nuk ishte e lidhur në asnjë mënyrë me dëshirën për zotërime dhe pushtet. Indianët e Amerikës kishin një ekonomi mbijetese, të bazuar në gjuetinë, peshkimin dhe bujqësinë: ishte jetike që të mendohej pikësëpari për komunitetin. Ishte më shumë i nderuar, kush dhuronte për fisin e vet, jo ai që zotëronte për vete. Askush nuk gjykohej me parametrin e pasurisë, edhe sepse paraja as nuk njihej, as kush zotëronte toka: për territoret në fakt ishin mbrojtësit e tyre, me një rol krejt tjetër. Dhe nëse ndokush varfërohej kaq shumë, sa të mos kishte as edhe një kalë, një çadër apo një mbulesë, këto i dhuroheshin: që në vogëli, lëkurëkuqi mësonte të jepte dhe të ndante.

EKOLOGJISTE

Kush gënjente apo dëmtonte tjetrin dëbohej nga fisi. Ndershmëria, sinqeriteti dhe miqësia ishin në fakt vlera themelore të shoqërisë indiane. Por, veçantia e vërtetë kish të bënte me qasjen ndaj botës.

E shpjegon Kathe Reichs në librin “A e dini se pemët flasin? Urtësia e indianëve të Amerikës”.

“Ndërkohë që për ne njerëzit është “zoti i krijimit”, i autorizuar për të mposhtur natyrën dhe për ta zbutur atë, indiani ndjehet si pjesë e Tokës. Për të, i gjithë krijimit jeton, qoftë ai tokë, ujë, gur, bimë, kafshë apo njeri”. Dhe duhet të respektohet.

Lumturia e indianëve ishte e lidhur në harmoni, me çdo gjë përreth tyre. Ato nuk mund të dëgjoni shpirtin e vet të veçantë nga natyra dhe nga kolegët e tyre. Jo më kot, një thënie e Dakotave ka qenë: “Çdo qenie e gjallë është i afërmi im”. Dhe kjo është arsyeja pse indianët nuk mund të kuptonin edhe vrasjen e bizonëve nga pushtuesit e bardhë, për të shitur lëkurat, gjuhët, apo edhe vetëm për argëtim. Nga ato kafshë aq të rëndësishme për mbijetesën e tyre, ata vrasin vetëm sasinë e mjaftueshme për të ushqyer fiset. E njëjta gjë vlente edhe për kafshë të tjera të egra.

TE GJITHE NJESOJ

Për të siguruar rendin dhe qetësinë në vendbanime, nuk kishin nevojë për polici apo burgje: kontrolli shoqëror dhe ndjenja e përkatësisë, mjaftonin e tepronin. Gjithësecili në komunitetin e vet kishte një detyrë dhe dëgjohej. Pastaj, kur duheshin marrë vendime, të gjithë mund të merrnin pjesë dhe të ndërhynin. “Çdo takim bëhej në formë rrethi, për shkak se nuk përjashtonte askënd dhe të gjithë mund të shiheshin në sy: askush nuk mund të fliste prapa shpine”, vazhdon Imer Chieregatti. “Për të moderuar diskutimin mjaftonte “shkopi” i fjalës, që kalonte nga një person tek tjetri: mund të flitej vetëm kur ai merrej, dhe kishte të drejtë të mos të ndërpritej”. Për çështjet më të përgjithshme, këshilli i klanit dërgonte përfaqësuesit e vet në kshillin e fisit.

Krerët e klaneve ishin kështu zëdhënësa, dhe nëse nuk përcillnin me korrektësi vendimet që ndaheshin që poshtë, zëvendësoheshin. Për këtë qëllim ekzistonte një këshill revizoresh, përbërë nga gra të moshuara, që kishte edhe fuqinë të zëvendësonte një kryetar fisi nëse bënte gabime të rënda. Pra, ishte një shoqëri njerëzish të lirë, shumë të barabartë, që jetonin një demokraci të thjeshtë por të plotë, të drejtpërdrejtë, të shpejtë.

Të moshuar e të rinj

“Për ne, Sioux-ët nuk ka asnjë hendek midis brezave, siç ndodh me ju. Ne e konsiderojmë të drejtë që të udhëheqim dhe udhëzojmë të rinjtë tanë, në mënyrë që ata të zënë vendin tonë; kjo është rruga që na mëson natyra. Ndoshta është kjo gatishmëri për të ndarë fuqinë tonë me të rinjtë, arsyeja pse, në mesin tonë, të moshuarit duhen dhe respektohen dhe dialogu mes brezave bëhet më i lehtë”. Kështu thoshte Lame Deer, një prej krerëve të mëdhenj të Sioux-ëve.

Të moshuarit, në shoqërinë indiane, ishin shumë të respektuar për urtësinë, që kish lidhje me moshën e tyre: sa më shumë jetë, aq më shumë dije. Por të rinjtë e harbuar apo “pa respekt” nuk poshtëroheshin: e gjitha hynte në kuadrin e menduar mirë, të marrëdhënieve dhe respektit. Edhe edukimi i fëmijëve ishte i ndryshëm. Nuk rriheshin kurrë, edukoheshin kryesisht përmes shembujve të mirë dhe liheshin të lirë të eksploronin botën dhe të kishin përvojat e tyre. Për të shmangur teprimet,mjaftonte kontrolli i bashkëmoshatarëve të tjerë.

Luftërat

Tributë ishin të ndara në klane, grupime personash me sjellje të caktuara dhe detyra specifike. ishin klani i ujit, i zjarrit, i luftëtarëve, dhe personat që u përkisnin përshtasnin kafshë të caktuara totemike. Tek Sioux-ët, klani i ariut mbronte tribunë: ishte zgjedhur kjo kafshë, sepse arusha është më e egra në mbrojtjen e këlyshëve të vet. Dhe lidhja në klan ishte më e fortë se ajo në fis. Kur ndodhte të luftohej mes fiseve të ndryshme, nëse ata që i përkisnin të njëjtit klan njiheshin, pushonin së luftuari, zbrisnin nga kuajt dhe përqafoheshin.

Sigurisht, jeta e indianëve nuk ishte përherë paqësore. Fiset ishin në luftë, por luftërat e brendshme nuk synonin asgjësimin apo zotërimin e një territori. Shpesh herë kufizoheshin në inkursione gjatë natës për të grabitur mallra (misër, mish të thatë, kuaj). Nëse kish betejë, viheshin në punë mekanizma socialë për të kufizuar agresivitetin dhe humbjet. Kështu preferonin ta plagosnin, dhe jo ta vrisnin kundërshtarin. Apo ta preknin me një armë simbolike, si shkopi.

Share this:

  • Click to share on Twitter (Opens in new window)
  • Click to share on Facebook (Opens in new window)
  • Click to share on WhatsApp (Opens in new window)

Like this:

Like Loading...

Related

Previous Post

Në Ballkanin Perëndimor, mungesa e luftës është alibi për autokratët

Next Post

Ngërçi politik, Basha takohet me ambasadorët e BE-së në orën 13:30

Zeri Popullit

Zeri Popullit

Next Post
Ngërçi politik, Basha takohet me ambasadorët e BE-së në orën 13:30

Ngërçi politik, Basha takohet me ambasadorët e BE-së në orën 13:30

Stay Connected with Us

  • 1k Fan
  • 98.6k Subscribers
  • Trending
  • Comments
  • Latest
Gegërisht dhe toskërisht

Gegërisht dhe toskërisht

June 6, 2017
Marsiani “i rilindur” në Tokë: Marsianët me Tokën i lidh qytetërimi i lashtë egjiptian

Marsiani “i rilindur” në Tokë: Marsianët me Tokën i lidh qytetërimi i lashtë egjiptian

November 7, 2017
Dhjetë mbiemrat më të përhapur në Kosovë dhe Shqipëri

Dhjetë mbiemrat më të përhapur në Kosovë dhe Shqipëri

May 22, 2017
Ura e Vashës, një xhevahir i rrallë, që pak e dinë se ku ndodhet!…

Ura e Vashës, një xhevahir i rrallë, që pak e dinë se ku ndodhet!…

February 3, 2019
Bisedimet sekrete të Mbretërisë së Bashkuar dhe Shqipërisë për migrantët e paligjshëm të ekspozuar nga hakerat iranian

Bisedimet sekrete të Mbretërisë së Bashkuar dhe Shqipërisë për migrantët e paligjshëm të ekspozuar nga hakerat iranian

0

California ‘bombogenesis’ storm pushes north

0

Editorial/Mero Baze: Protesta si pergjerim i Lulzim Bashes ndaj Ilir Metes. Nuk ka lidhje me popullin. Lulzim Basha si dashnor i tradhetuar maje vinci: Nese sme do prape Ilir Meta, do vras veten!

0

Të bukurat shqiptare, kuq e zi në përkrahje të Kombëtares Shqiptare (FOTO)

0
Bisedimet sekrete të Mbretërisë së Bashkuar dhe Shqipërisë për migrantët e paligjshëm të ekspozuar nga hakerat iranian

Bisedimet sekrete të Mbretërisë së Bashkuar dhe Shqipërisë për migrantët e paligjshëm të ekspozuar nga hakerat iranian

September 20, 2022
Shqipëria

Mirupafshim Shqiperia ime!

July 31, 2022
Një popull pa mbamendje!

Një popull pa mbamendje!

August 4, 2021
Pandemia nuk frenon drogën/ Tonelata në Gjermani, kokaina me taksi te dera!

Pandemia nuk frenon drogën/ Tonelata në Gjermani, kokaina me taksi te dera!

March 7, 2021

Recent News

Bisedimet sekrete të Mbretërisë së Bashkuar dhe Shqipërisë për migrantët e paligjshëm të ekspozuar nga hakerat iranian

Bisedimet sekrete të Mbretërisë së Bashkuar dhe Shqipërisë për migrantët e paligjshëm të ekspozuar nga hakerat iranian

September 20, 2022
Shqipëria

Mirupafshim Shqiperia ime!

July 31, 2022
Një popull pa mbamendje!

Një popull pa mbamendje!

August 4, 2021
Pandemia nuk frenon drogën/ Tonelata në Gjermani, kokaina me taksi te dera!

Pandemia nuk frenon drogën/ Tonelata në Gjermani, kokaina me taksi te dera!

March 7, 2021
Zeri Popullit

We bring you the latest news

Follow Us

Browse by Category

  • Aktualitet
  • Apps
  • Art
  • Biznes
  • Business
  • Entertainment
  • Fashion
  • Featured
  • Food
  • Gadget
  • Gaming
  • Gossip
  • Health
  • Kosova
  • Lifestyle
  • Mobile
  • Moti
  • Movie
  • Music
  • News
  • Opinion
  • Politics
  • Politike
  • Review
  • Science
  • Shqiperia
  • Sport
  • Sports
  • Startup
  • Tech
  • Teknologji
  • Travel
  • World
  • World News

Recent News

Bisedimet sekrete të Mbretërisë së Bashkuar dhe Shqipërisë për migrantët e paligjshëm të ekspozuar nga hakerat iranian

Bisedimet sekrete të Mbretërisë së Bashkuar dhe Shqipërisë për migrantët e paligjshëm të ekspozuar nga hakerat iranian

September 20, 2022
Shqipëria

Mirupafshim Shqiperia ime!

July 31, 2022
  • World News
  • Shqiperia
  • Kosova
  • Aktualitet
  • Politike
  • Biznes
  • Lifestyle
  • Gossip
  • Art
  • Sport
  • News
  • Tech
  • Entertainment
  • Lifestyle
  • Review

© 2021 Zeri Popullit

No Result
View All Result
  • World News
  • Shqiperia
  • Kosova
  • Aktualitet
  • Politike
  • Biznes
  • Lifestyle
  • Gossip
  • Art
  • Sport
  • News
  • Tech
  • Entertainment
  • Lifestyle
  • Review

© 2021 Zeri Popullit

%d bloggers like this: